Earthworm giun đất

Giun đất & Sức khoẻ của đất

GIUN ĐẤT (EARTHWORMS)

Trong số các thành viên của Lưới Thức Ăn, giun đất cần ít sự giới thiệu nhất. Hầu hết mọi người khi còn là trẻ con đều quen thuộc với những sinh vật không xương sống, mềm, dài và nhỏ này. Giun đất là loài lưỡng tính, nghĩa là chúng mang những đặc điểm của các giới tính đực và cái.

Chúng là những sinh vật chính giúp phân hủy xác sinh vật chết hoặc phân hủy chất hữu cơ, và lấy dinh dưỡng từ nấm và vi khuẩn sống trên các sinh vật này. Chúng phân rã chất hữu cơ và có đóng góp chính trong việc tái tạo dinh dưỡng chứa trong chất hữu cơ này.

Giun đất hiện diện trong các vùng đất ôn hòa và nhiệt đới. Chúng được chia thành 23 họ, hơn 700 chi và hơn 7000 loài. Kích thước của chúng từ 1 inch (2.54 cm) tới 2 yards (1yard = 91.44 cm) và có thể tìm thấy ở nhiều độ sâu khác nhau trong đất tùy theo mùa.

Xét trên sinh khối và hoạt động tổng thể, giun đất áp đảo trong thế giới của các động vật không xương sống, bao gồm động vật chân đốt.

giun đất

GIUN ĐẤT CÓ VAI TRÒ GÌ?

Giun đất thay đổi cấu trúc đất, sự di chuyển của nước, biến động của dinh dưỡng và sự phát triển của cây trồng một cách đáng kể. Chúng không phải là yếu tố tất yếu cho mọi hệ thống đất khỏe, nhưng sự có mặt của chúng thường là một yếu tố để xác định một hệ thống đất khỏe. Giun đất thực thi một số chức năng có lợi

Kích thích hoạt động của vi sinh vật: mặc dù giun đất lấy dinh dưỡng từ vi sinh vật, có nhiều vi sinh vật trong phân của chúng (đầu ra) hơn trong chất hữu cơ mà chúng ăn (đầu vào). Khi chất hữu cơ đi qua hệ tiêu hóa của chúng, nó được nghiền ra và được trộn với các vi sinh vật. Hoạt động của vi sinh vật gia tăng giúp đẩy mạnh việc tái tạo dinh dưỡng từ chất hữu cơ và sự chuyển đổi của chúng sang các dạng cây trồng có thể hấp thụ ngay.

Trộn và gắn kết đất: khi giun đất tiêu thụ chất hữu cơ và các hạt khoáng, chúng thải ra chất thải dưới dạng được gọi là cast, một dạng kết cấu đất. Charles Darwin đã tính toán rằng giun đất có thể di chuyển một lượng lớn đất từ địa tầng dưới lên bề mặt và cũng mang chất hữu cơ sâu xuống các lớp đất bên dưới. Một lượng lớn đất đi qua dạ dày của giun đất và chúng có thể lật 15 cm đất mặt trong 10 đến 20 năm

Tăng sự thấm nước: giun đất tăng độ xốp khi chúng di chuyển trong đất. Một số loài làm hang cố định sâu trong đất. Những cái hang này có thể tồn tại rất lâu sau khi giun đất chết, và có thể là một ống dẫn chính giúp đất thoát nước, đặc biệt là khi mưa lớn. Mặt khác, những cái hang này cũng giảm tối thiểu sự xói mòn trên bề mặt đất. Việc đào hang ngang của các loài khác ở tầng đất mặt tăng độ tơi xốp và thoát nước.

Cải thiện khả năng giữ nước: với việc nghiền nát chất hữu cơ, và việc tăng độ tơi xốp và gắn kết của đất, giun đất có thể tăng đáng kể khả năng giữ nước của đất.

Cung cấp các con đường cho rễ phát triển: các con đường được tạo thành bởi các loài giun đất đào hang sâu, chứa dinh dưỡng có thể dùng ngay cho cây giúp rễ có thể dàng đi sâu vào đất

Chôn vùi và nghiền nát xác thực vật: xác định vật được từng bước chôn vùi do giun đất kéo xuống hang của chúng

vai trò giun đất

GIUN ĐẤT SỐNG Ở ĐÂU?

Các loài giun đất khác nhau chiếm cứ các khu vực khác nhau trong đất và có cách kiếm ăn khác nhau. Chúng có thể được phân biệt thành 3 nhóm sinh thái học chính dựa trên thói quen kiếm ăn và đào hang của chúng. Cả 3 nhóm này đều phổ biến và quan trọng đối với cấu trúc đất

Các loài sống ở tầng đất mặt & rác – các loài Epigeic: các loài này sống ở tầng mặt đất & rác thực vật. Chúng thường nhỏ và thích nghi tốt với độ ẩm và nhiệt độ biến đổi cao ở tầng đất mặt. Giun trong compost pile là epigeic và không có khả năng sống trong các môi trường đất có lượng hữu cơ thấp.

Các loài sống ở tầng đất trên – các loài Endogeic: một số loài di chuyển và sống trong tầng đất trên. Chúng ăn đất và chất hữu cơ trong đó (địa hóa). Chúng không có hang cố định. Các con đường tạm thời của chúng được làm đầy bởi cast trong quá trình chúng di chuyển trong đất, từng bước đi qua hệ tiêu hóa của chúng.

Các loài đào hang sâu – các loài Anecic: các loài giun này, đỉnh hình là “nigh crawler”, Lumbricus terrestris, cư ngụ trong các hệ thống hang cố định dài vài mét trong đất. Thức ăn chính của chúng là rác ở mặt đất khi chúng kéo rác xuống hang của chúng. Chúng có thể thải ra phân, chất hữu cơ hoặc cast để chặn cửa hang của chúng.

TÌM KIẾM GIUN ĐẤT NHƯ THẾ NÀO?

Khá dễ để đánh giá số lượng giun có trong đất của bạn là thích hợp hay không. Tìm cast (xem về cast bên trên) của chúng dưới dạng những cột đất nhỏ, các hạt khoáng hoặc chất hữu cơ trên mặt đất. Chúng có thể được thấy di chuyển trên mặt đất. Đào một xẻng đất vào một cái chậu và tìm giun đất trong đó. Bạn có thể xác định các loài khác nhau? Để tìm các loài đào hang sâu, đổ mù tạc pha loãng vào đất. Nhiều con giun sẽ nhanh chóng lên mặt đất do chất kích thích này

SỰ PHONG PHÚ VÀ PHÂN BỐ CỦA GIUN ĐẤT

Phần lớn đất ở khí hậu ôn hòa và nhiệt đới thích hợp cho các quần thể giun đất. Một yard vuông của đất canh tác ở Mỹ có thể có 50-300 con giun đất, hoặc có thể có số lượng lớn hơn ở đất có lượng hữu cơ cao. Một diện tích tương đương của đất đồng cỏ hoặc đất rừng sẽ có từ 100 đến 500 con. Dựa trên tổng sinh khối của chúng, giun đất là nhóm áp đảo của các động vật không xương sống trong hầu hết các loại đất.

Họ giun đất có vai trò quan trọng nhất trong việc cải tạo đất nông nghiệp là Lumbricidae, bao gồm các chi Lumbricus, Aporrectodea và một số chi khác. Lumbricids có nguồn gốc từ Châu Ân và đã được con người mang đến nhiều nơi trên thế giới. Ở Mỹ có chỉ một hoặc hai loài lumbricids bản địa. Các loài khác được mang đến bởi những người di cư.

Lumbricids xuất hiện phổ biến ở miền bắc và đông hơn ở các vùng miền nam và tây – những vùng khô hơn – của nước Mỹ. Chúng có xu hướng sống đông đúc trong đất sét và cả đất bùn hơn trong đất cát và đất sét nặng. Cộng đồng cũng phát triển ở đất được tưới tiêu. Cộng đồng giun đất có xu hướng gia tăng cùng với lượng hữu cơ trong đất và giảm cùng với mức độ đất bị cày hoặc các chất hóa học độc hại.

TƯƠNG TÁC CỦA GIUN ĐẤT VỚI CÁC THÀNH VIÊN KHÁC TRONG LƯỚI THỨC ĂN

Cuộc sống của giun đất và vi sinh vật gắn chặt với nhau. Giun đất lấy dinh dưỡng từ nấm, vi khuẩn và có thể cả động vật đơn bào và tuyến trùng, và chúng kích thích hoạt động của các sinh vật này bằng cách nghiền nát (xác bã thực vật) và bằng cách tăng diện tích bề mặt của chất hữu cơ mà làm cho các chất hữu cơ này trở nên dễ tiêu thụ bởi các sinh vật nhỏ

Giun đất cũng ảnh hưởng đến các động vật không xương sống khác sống trong đất bằng cách thay đổi số lượng và sự phân bố của chất hữu cơ và các quần thể vi sinh vật. Có bằng chứng rõ ràng rằng hoạt động của giun đất tác động sự phân bố về không gian của các cộng đồng động vật chân đốt vi mô trong đất

Giun đất có ít kẻ thù không xương sống, ngoại trừ giun sán và một loài ruồi ký sinh. Các loài chính ăn giun đất gồm chim và các động vật có vú, săn tìm giun đất ở bề mặt đất.

GIUN ĐẤT VÀ CHẤT LƯỢNG NƯỚC

Giun đất cải thiện sự thoát nước và khả năng giữ nước nhờ vào việc nghiền nát, trộn và bài tiết của chúng giúp cải thiện cấu trúc đất. Hơn nữa, hang giun cung cấp những lỗ thoát giúp nước thoát nhanh xuống đất. Khả năng thoát nước cao ngăn ngừa ô nhiễm do giúp giảm tối thiểu sự chảy tràn, xói mòn và sự lan tràn chất hóa học lên bề mặt đất

Có một mối lo ngại rằng hang giun có thể tăng khả năng các chất độc hại, như nitrat và thuốc trừ sâu bệnh đi vào mạch nước ngầm. Tuy nhiên, sự di chuyển của các chất này vào đất không phải là một quá trình thẳng tắp và cũng không rõ khi nào hoạt động của giun đất sẽ có hoặc không có tác động tiêu cực đến chất lượng nước ngầm

Việc có hay không các chất ô nhiễm đi vào nước ngầm phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm vị trí của các chất này trên mặt đất hoặc bên trong đất, số lượng và độ nặng hạt của mưa, mức độ nước đi vào các phần khác trong đất và các đặc điểm của hang. Các hang nằm ngang của các loài endogeic không đưa nước và các chất hòa tan đi sâu như các hang dọc của nighcrawler và các loài anecic khác. Tuy nhiên, ngay cả các hang dọc cũng không phải là các kênh trực tiếp cho sự thoát nước. Những cái hang này có những đoạn cong và những khúc cua chứa chất hữu cơ và chất hữu cơ này sẽ hấp thụ nhiều chất ô nhiễm từ nước.

Mặc dù còn nhiều điều cần nghiên cứu về cách thức giun đất tác động dòng chảy của nước trong đất, nhưng rõ ràng là chúng giúp giảm tối thiểu sự ô nhiễm của nước trên mặt đất bằng cách cải thiện sự thoát nước của đất và giảm chảy tràn

tác động của giun đất

HỒ SƠ CÔN TRÙNG: CÀY ĐÊM VÀ CÀY ĐẤT

Sự thay thế của phương pháp cày truyền thống bằng việc không cày hoặc cày bảo tồn (cày một phần) đang ngày càng phổ biến và được đón nhận rộng rãi ở mỹ và các nơi khác. Trong những trường hợp này, giun đất – đặc biệt là “night crawler” (cày đêm) – Lumbricus terrestris L. là đặc biệt quan trọng. Giun đất trở thành đối tượng chính giúp đưa xác thực vật vào đất bằng cách kéo xác thực vật xuống hang của chúng và từ từ chôn phần còn lại dưới cast trên mặt đất

Trong các hệ thống canh tác giảm cày, xác bã thực vật tích tụ trên mặt đất và kích thích sự phát triển của giun đất. Giun đất cần thức ăn và môi trường sống được cung cấp bởi xác bã trên mặt đất, và chúng ăn các loại nấm có phổ biến ở đất không cày. Khi quần thể giun đất tăng, chúng kéo nhiều hơn xác bã vào trong hang của chúng, giúp trộn chất hữu cơ vào đất, cải thiện cấu trúc và khả năng thoát nước của đất.

Tác giả: Elaine R. Ingham
Ảnh bìa: Unsplash

Related Articles

[Infographic] Lưới thức ăn trong đất

Có nhiều cách Lưới Thức Ăn trong đất là một phần không thể thiếu của các quy trình cảnh quan (landscape processes). Các sinh vật trong đất phân hủy các chất hữu cơ gồm phân động vật, xác thực vật, thuốc trừ sâu bệnh, ngăn chúng đi vào nguồn nước và gây ô nhiễm. Chúng lấy đạm và các chất dinh dưỡng khác, ngăn chặn các chất này đi vào mạch nước ngầm, và chúng cố định đạm từ khí quyển để cung cấp cho cây trồng.

[Infographic] Bật mí những bí mật về đất

Đất khỏe mạnh là đất có sự sống. Các hoạt động sinh học và sự đa dạng là điểm quan trọng của đất khỏe vì mội một sinh vật đất đều có chức năng đặc biệt riêng. Những sinh vật đất này tiêu hóa chất hữu cơ của đất và chuyển đổi nó thành các chất cây và các sinh vật đất khác có thể hâp thụ được.

Đất, chức năng và đặc tính của đất

Đất là yếu tố quan trọng trong nông nghiệp. Những người nông dân canh tác theo phương pháp hóa học thường coi đất như một vật liệu hỗ trợ cây trồng và cung cấp nước với chất dinh dưỡng hóa học, nhưng thật ra vấn đề không đơn giản như vậy. Vì hiểu biết ít về đất, tiềm năng của đất (không chỉ về độ phì) bị suy giảm từ năm này qua năm khác.

Những bài học từ thiên nhiên – Hướng dẫn về nông nghiệp sinh thái vùng nhiệt đới

Tôi có hai mục đích khi định viết cuốn sách này. Một là viết một cuốn sách đơn giản để giải thích các ý cơ bản về thiên nhiên nhằm giúp cho mọi người hiểu thế nào là nông nghiệp theo quan điểm của tự nhiên. Hai là chia sẻ kinh nghiệm của tôi trong thực hành nông nghiệp sinh thái ở vùng nhiệt đới.

Responses